ΠΩΣ Ο ΡΟΜΠΕΡΤ ΧΕΚΤ ΚΙΝΟΥΣΕ ΤΑ ΝΗΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΙΑΣ

Ενας αρχαιοπώλης με ένοχα μυστικά

Της Μαίρης Αδαμοπούλου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2012

Αύγουστος του 1972. Σε ένα από τα καθίσματα της πρώτης θέσης στην πτήση της TWA που απογειώνεται από τη Ζυρίχη με προορισμό τη Νέα Υόρκη ένας από τους επιβάτες δεν είναι διόλου συνηθισμένος. Πρόκειται για ένα ξύλινο κιβώτιο που κρύβει στο εσωτερικό του ένα από τα πιο σπουδαία δείγματα της αρχαίας ελληνικής αγγειοπλαστικής: τον περίφημο κρατήρα του Ευφρονίου, ένα μεγάλο αγγείο για ανάμειξη κρασιού και νερού που χρονολογείται από το 515 π.Χ. περίπου.

Το κιβώτιο φτάνει από το αεροδρόμιο σε ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, το Μητροπολιτικό της Νέας Υόρκης, συνοδευόμενο από έναν οπλισμένο φρουρό και έναν ακόμη άνδρα: τον Ρόμπερτ Χεκτ, γνωστό αρχαιοπώλη και προμηθευτή όλων των μεγάλων μουσείων ανά τον κόσμο, όπως του Λούβρου, του Βρετανικού, των Καλών Τεχνών της Βοστώνης και το Γκέτι στο Λος Αντζελες, αλλά και μεγαλοσυλλεκτών όπως το ζεύγος Λεβί - Γουάιτ.

Το Μητροπολιτικό Μουσείο πληρώνει για το νέο απόκτημά του το αστρονομικό ποσό του 1 εκατ. δολαρίων - ρεκόρ που δεν έχει ξεπεραστεί ούτε στις ημέρες μας για αρχαιότητες. Ο τότε διευθυντής του μουσείου Τόμας Χόβινγκ κρατά μικρό καλάθι για την προέλευση του θησαυρού. Ο ευυπόληπτος Χεκτ υποστηρίζει ότι τον αγόρασε από λιβανέζο συλλέκτη, του οποίου η οικογένεια είχε το αγγείο από το 1920. Ο Χόβινγκ δυσκολεύεται να δεχτεί ότι ένα τόσο σημαντικό κομμάτι είχε παραμείνει άγνωστο. «Βάζω στοίχημα ότι δεν υπάρχει συλλέκτης», φέρεται να ψέλλισε. Είχε όμως τόσο μεγαλεπήβολα σχέδια και ο ίδιος ώστε προτίμησε να καταπιεί τις αμφιβολίες του, να πάρει το αγγείο και λίγο αργότερα να εμφανιστεί στη ζώνη υψηλής τηλεθέασης του δικτύου ABC συντροφιά με το νέο απόκτημα.

Σαράντα χρόνια αργότερα - πριν από λίγες ημέρες - ο Ρόμπερτ Χεκτ άφησε την τελευταία του πνοή στο Παρίσι όπου ζούσε σε ηλικία 92 ετών. Ωστόσο δεν ανήκει στην περίπτωση των νεκρών που δικαιώνονται. Και θα ήταν δύσκολο άλλωστε, καθώς μπορεί να κατάφερε να μην μπει ούτε μία ημέρα φυλακή, όπως έλεγε ο ίδιος, όμως δεν μπόρεσε να κρατήσει και την υπόληψή του καθαρή. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε, όταν από τα χέρια του πέρασαν μερικές από τις σημαντικότερες αρχαιότητες που διακινήθηκαν παράνομα;

Ενας από τους τρεις ισχυρούς άνδρες της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων - μαζί με τον Ρόμπερτ Σάιμς (γνωστός από την υπόθεση της Σχοινούσσας) και τον Τζιάκομο Μέντιτσι -, ο Ρόμπερτ Χεκτ ήταν ο πιο «σοβαρός», καθώς είχε σπουδάσει αρχαιολογία και κλασική φιλολογία. Οταν ως φοιτητής στη Ρώμη γνώρισε τον Τζιάκομο Μέντιτσι δεν χρειάστηκε πολύ για να περάσει το όριο που χωρίζει την αρχαιολογία από την αρχαιοκαπηλία.