Η πολιτιστική αναδρομή του 2012

Η πολιτιστική αναδρομή του 2012 Το ημερολόγιο έδειχνε 24 Ιανουαρίου 2012, όταν έφυγε από τη ζωή ο Θόδωρος Αγγελόπουλος γεμίζοντας θλίψη τους ανθρώπους της τέχνης στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρο τον κινηματογραφικό, και όχι μόνον, κόσμο. Ο πολυβραβευμένος διεθνής σκηνοθέτης χτυπήθηκε από διερχόμενη μοτοσυκλέτα στη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας του «Η Άλλη θάλασσα», στη Δραπετσώνα. Τους μήνες που ακολούθησαν, η τέχνη, το τραγούδι, το θέατρο, το βιβλίο έχασαν σημαντικούς εκπροσώπους τους. Από τον Δημήτρη Μητροπάνο και τον Μιχάλη Μενιδιάτη έως τον Θύμιο Καρακατσάνη, τον Χρήστο Πάρλα, τον Κώστα Τσιβιλίκα και τον Χρόνη Μίσσιο. Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 9 Ιανουαρίου, ένας Πικάσο, ένας Μοντριάν και ένας Γκουλιέλμο Κάτσια (Μονκάλβο) του 17ου αιώνα, «κάνουν φτερά» από την Εθνική Πινακοθήκη, τελευταία ημέρα της παρουσίασής τους στο ελληνικό κοινό μέσα από την έκθεση «Στα Άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης». Ειδικότερα, από τις αίθουσες της Εθνικής Πινακοθήκης εκλάπη το έργο «Γυναικείο κεφάλι» της Ντόρα Μάαρ, που φιλοτέχνησε ο Πικάσο το 1939 και δώρισε στον ελληνικό λαό, ως τιμητική προσφορά για τη γενναία αντίστασή του κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής. Η είδηση του εντοπισμού των ληστών στις 24 Νοεμβρίου και της επιστροφής των κλαπέντων στο Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, στις 2 Δεκεμβρίου, αποκατέστησε εν μέρει τη χαμένη πολιτιστική αξιοπρέπεια, κυρίως όμως το κύρος ενός ιδιαίτερα σημαντικού χώρου. Τον περασμένο Ιούνιο παραδόθηκε στο Βέλγιο ο πίνακας του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς «Το κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου», που είχε κλαπεί το 2001 από το Μουσείο Καλών Τεχνών της Γάνδης κι ύστερα από μια δεκαετία κατασχέθηκε στην Αθήνα. Η υπόθεση εξιχνιάστηκε το 2011 από αστυνομικούς της Ασφάλειας Αττικής, σε συνεργασία με την Υπηρεσία Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Το έργο τέχνης βρέθηκε στην κατοχή δύο Ελλήνων, που προσπαθούσαν να το πουλήσουν έναντι 6 εκατομμυρίων ευρώ. Τη ζοφερή νύχτα της 12ης Φεβρουαρίου φλόγες τυλίγουν τους κινηματογράφους «Αττικόν» και «Απόλλων», έπειτα από μια «ειρηνική» πορεία που τη διαδέχονται εμπρησμοί και βανδαλισμοί από τους «συνήθεις υπόπτους». Μια χρυσή σελίδα της ελληνικής αρχιτεκτονικής καταστρέφεται και όπως όλα δείχνουν σήμερα, 12 μήνες μετά, το μέλλον δεν διαγράφεται ευοίωνο για την αναγέννηση των δύο ιστορικών κινηματογράφων. Δυο ελληνικές ταινίες, το «ΑΝ» του Χριστόφορου Παπακαλιάτη και «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι» του Γιάννη Σμαραγδή γίνονται το 2012 οι πιο «διάσημες» ελληνικές ταινίες και η πορεία τους έως σήμερα μετράει 300.000 εισιτήρια. Ύστερα από δεκαετή αγώνα, η διευθύντρια του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης, Άννα Καφέτση, έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένη, αφού οι εργασίες μετατροπής του εργοστασίου Φιξ σε Μουσείο, βαίνουν καλώς. Μέσα στο 2013, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης θα αποκτήσει πλέον την πολυπόθητη στέγη του. Από τις θεατρικές παραστάσεις, που συζητήθηκαν περισσότερο, ήταν η «Οδύσσεια» του Μπομπ Ουίλσον, η πιο ακριβή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, μια συμπαραγωγή με το Piccolo Teatro του Μιλάνου. Ο «Αμφιτρύωνας» του Λευτέρη Βογιατζή καταχειροκροτείται στο αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στα πλαίσια του Ελληνικού Φεστιβάλ, ενώ εκτός (σσ. του Φεστιβάλ) η Φιόνα Σο πρωταγωνίστησε στη «Μπαλάντα του γέρου ναυτικού» του Σάμιουελ Κόλεριτζ σε σκηνοθεσία Φιλίντα Λόιντ («Μάμα Μια», «Σιδηρά Κυρία»), στη Μικρή Επίδαυρο. Η παράσταση της Λένας Κιτσοπούλου «Αθανάσιος Διάκος - Η επιστροφή», μια αιρετική παράσταση διχάζει κοινό και κριτικούς, αλλά εξαγριώνει τη Χρυσή Αυγή και τη συντηρητική πλευρά της ελληνικής πολιτικής, που ζητούν το... κεφάλι της σκηνοθέτιδος επί πίνακι. Παρόμοια επεισόδια αλλά πολύ πιο εκτεταμένα έξω από το «Χυτήριο» για την παράσταση «Corpus Christi» που μετά τις επιθέσεις της «Χρυσής Αυγής» και ακτιβιστών της ορθοδοξίας ρίχνει αυλαία. Η πιο διάσημη δίκη της Ιστορίας, η «Δίκη του Σωκράτη», αναβιώνει το καλοκαίρι στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά στο τέλος της. Οι διαπρεπείς Έλληνες και ξένοι νομικοί ισοψήφισαν, αλλά το κοινό αθώωσε με την ψήφο του τον Σωκράτη, 2500 χρόνια μετά την καταδίκη του. Εκατόν δώδεκα σύγχρονοι Ιταλοί εικαστικοί συστρατεύονται υπέρ της Ελλάδας και δωρίζουν έργα τους στο Μουσείο Μπενάκη, δηλώνοντας «Siamo tutti Greci - Είμαστε όλοι Ελληνες». Στο Φεστιβάλ της Βενετίας, η ταινία «Τίτλοι τέλους» του Γιώργου Ζώη, αποσπούν την ύψιστη διάκριση στην κατηγορία ταινιών μικρού μήκους. Γεγονότα όπως η έκθεση για το «Ναυάγιο των Αντικυθήρων», που συνεχίζεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ή η επιστροφή των αρχαίων αντικειμένων, που εκλάπησαν από το Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, θα μπορούσαν να φιγουράρουν σε έναν κατάλογο με τα σημαντικότερα ελληνικά αρχαιολογικά γεγονότα της χρονιάς. Οι λόγοι είναι προφανείς, όπως και η αδιαμφισβήτητη αξία των αντικειμένων, ή το αίσθημα της αισιοδοξίας που δημιούργησαν και τα δύο γεγονότα. Η Αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο θα επιχειρήσουν να «κατακτήσουν» τους Αμερικανούς το 2013 και το 2014, καθώς δύο πολύ σημαντικές εκθέσεις θα παρουσιαστούν σε αυτό διάστημα στις ΗΠΑ. Περίπου 300 βυζαντινά αριστουργήματα από ελληνικές συλλογές θα εγκατασταθούν προσωρινά στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον και στο Μουσείο Γκετί στην Καλιφόρνια, ενώ 564 αντικείμενα του αρχαιοελληνικού κόσμου θα παρουσιαστούν στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης, στο Μουσείο της National Geographic Society στην Ουάσιγκτον και αλλού.

πηγή:kathimerini.gr - Η πολιτιστική αναδρομή του 2012