Και οι Βαυαροί είχαν ζητήσει την επιστροφή των Ελγινείων
Της Μαίρης Αδαμοπούλου
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τετάρτη 14 Μαρτίου 2012
Η πρώτη διεκδίκηση των κλεμμένων γλυπτών των μνημείων της Ακρόπολης από τον λόρδο Ελγιν χρονολογείται στα 1836, όπως αποκαλύπτουν 21 έγγραφα από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους που εκδίδονται για πρώτη φορά (σε ομοιόγραφα)
Ιούνιος του 1836. Η Ελλάδα κάνει τα πρώτα της βήματα ως ανεξάρτητο ευρωπαϊκό κράτος. Η Ακρόπολη εδώ και δύο χρόνια δεν είναι πλέον φρούριο αλλά αρχαιολογικός χώρος με ωράριο, εισιτήριο κι έξι απόμαχους ως αρχαιοφύλακες. Και ο Οθωνας είναι ο πρώτος - ενάμιση αιώνα σχεδόν πριν από τη Μελίνα Μερκούρη - που διεκδίκησε τα κλεμμένα από τον λόρδο Ελγιν γλυπτά του ναού της Αθηνάς Νίκης, που εκείνη την περίοδο αναστηλωνόταν, προσφέροντας μάλιστα ανταλλάγματα!
Ιούνιος του 1836. Η Ελλάδα κάνει τα πρώτα της βήματα ως ανεξάρτητο ευρωπαϊκό κράτος. Η Ακρόπολη εδώ και δύο χρόνια δεν είναι πλέον φρούριο αλλά αρχαιολογικός χώρος με ωράριο, εισιτήριο κι έξι απόμαχους ως αρχαιοφύλακες. Και ο Οθωνας είναι ο πρώτος - ενάμιση αιώνα σχεδόν πριν από τη Μελίνα Μερκούρη - που διεκδίκησε τα κλεμμένα από τον λόρδο Ελγιν γλυπτά του ναού της Αθηνάς Νίκης, που εκείνη την περίοδο αναστηλωνόταν, προσφέροντας μάλιστα ανταλλάγματα! Την άγνωστη αυτή σελίδα της Ιστορίας - ακόμη και σε ειδικούς - αποκαλύπτει μια σειρά 223 εγγράφων της περιόδου 1834-1842, τα οποία ώς τώρα βρίσκονταν αθέατα για το ευρύ κοινό στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, στον φάκελο «Ακρόπολις των Αθηνών».
Για πρώτη φορά τα 21 πλέον αντιπροσωπευτικά εξ αυτών έχουν αναπαραχθεί μέσω της ομοιογραφικής τεχνικής με τη φροντίδα των ειδικών σε τέτοιου είδους εκδόσεις Γιώργου Κονταδάκη και Νίκου Χατζηγεωργίου, διατηρώντας κάθε λεπτομέρεια των πρωτοτύπων, ακόμη και τη σφραγίδα των ΓΑΚ με ανεξίτηλη μελάνη που έχει αγοραστεί από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών. Και κυκλοφορούν, με χορηγό το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, σε ειδικό φάκελο μαζί με συνοδευτικό επεξηγηματικό τόμο 160 σελίδων που υπογράφουν ο πρόεδρος της Εφορείας των ΓΑΚ Νίκος Καραπιδάκης, η διευθύντρια Μαρία Μινώτου και η αναπληρώτρια διευθύντρια των ΓΑΚ Αμαλία Παππά.
«Εχει ολοκληρωθεί έως σήμερα η αποκατάσταση του ναού της Απτέρου Νίκης εκτός από τη νοτιοδυτική γωνία από την οποία λείπουν κάποια κομμάτια. Δεν απομένει παρά η επανατοποθέτηση της ζωφόρου της οποίας, ωστόσο, θα πρέπει να γίνουν πρώτα αντίγραφα. Δράττομαι της ευκαιρίας να επισημάνω στη Μεγαλειότητά Σας ότι τα τέσσερα τμήματα της ζωφόρου βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο. Η σοφία της Μεγαλειότητάς Σας θα κρίνει για τον κατάλληλο χρόνο, αφού κατορθώσαμε να αναστηλώσουμε και να αποκαταστήσουμε το ναό, ώστε τα τμήματα που αποσπάστηκαν από τον ποτέ λόρδο Ελγιν να αποτελέσουν αντικείμενο επίσημης διεκδίκησης», γράφει σε επιστολή του ο Γραμματέας επί των Εκκλησιαστικών και Δημοσίου Εκπαιδεύσεως Ιάκωβος Ρίζος απευθυνόμενος στο παλάτι στις 8/20 Ιουνίου 1836.
Η έκκληση φαίνεται πως πιάνει τόπο καθώς σε επόμενο έγγραφο, λίγες ημέρες αργότερα, ο Ιάκωβος Ρίζος καλείται να δώσει διευκρινίσεις σχετικά με το αίτημα. «Τα τέσσερα τμήματα της ζωφόρου του Ναού της Απτέρου Νίκης φέρουν στον κατάλογο του Βρετανικού Μουσείου τους αριθμούς 158, 159, 160 και 161», εξηγεί.
Και έχει έτοιμη την πρόταση για ανταλλάγματα. «Ως προτεινόμενη ανταλλαγή στην αγγλική κυβέρνηση θα μπορούσαν να προσφερθούν αντίγραφα άλλων αναγλύφων της ζωφόρου τα οποία δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί. Μιας τέτοιας μορφής δημοσιοποίηση θα πρέπει να εκληφθεί, σύμφωνα με τους κανόνες που έχουν θεσπισθεί μεταξύ των ευρωπαϊκών μουσείων, ως μια εξαιρετικά μεγάλη χάρη. Ακόμη και αν τα αντίγραφα αυτά δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ένα δίκαιο αντάλλαγμα για τα τέσσερα γνήσια τμήματα, θα περίμενε κανείς δικαιοσύνη και επίδειξη πνεύματος φιλελληνισμού από την αγγλική κυβέρνηση, η οποία θα έπρεπε να προσφερθεί από μόνη της να αποκαταστήσει τα τέσσερα τμήματα που αποσπάστηκαν από τον Λόρδο Ελγιν, από τη στιγμή που το οικοδόμημα στο οποίο ανήκουν έχει, παρά τις αντίθετες προσδοκίες, απολύτως αποκατασταθεί».
Μία εβδομάδα αργότερα η ελληνική πρεσβεία στο Λονδίνο εντέλλεται να προωθήσει το αίτημα επιστροφής των γλυπτών από τη ζωφόρο της Αθηνάς Νίκης. «Εγκαινιάστηκε έτσι από το νεοπαγές κράτος μια πολιτική επιστροφής των Μαρμάρων που γνώρισε σπάνια μακροημέρευση, αφού συνιστά ακόμα και σήμερα μια ελληνική διεκδίκηση. Ηταν άραγε μια λάθος πολιτική, μια σωστή πολιτική; Το βέβαιο είναι ότι με τη μακροημέρευσή της αποδεικνύει πόσο ισχυροί είναι μέχρι σήμερα για όλους τους Ευρωπαίους οι συμβολισμοί της αρχαιότητας αλλά και η ακαταμάχητη έλξη της», επισημαίνει ο πρόεδρος των ΓΑΚ Νίκος Καραπιδάκης.
πηγή:Και οι Βαυαροί είχαν ζητήσει την επιστροφή των Ελγινείων - Πολιτισμός
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου